Stadion Słubickiego Ośrodka Sportu i Rekreacji Sp. z o.o. w Słubicach, znany pierwotnie jako niemiecki Ostmarkstadion, przeszedł wiele metamorfoz od momentu rozpoczęcia jego budowy w latach 1914-1927. W historii funkcjonował pod różnych nazwami, w tym jako Stadion Ośrodka Sportu i Rekreacji od 1978 do marca 2012 roku, a popularnie nazywany był również Stadionem Olimpijskim, co jednak nie znajduje potwierdzenia w historii. Cały obiekt jest objęty nadzorem Lubuskiego Konserwatora Zabytków i jest doceniany za swoje walory historyczne, co potwierdzają liczne dokumenty samorządowe, takie jak Strategia Rozwoju Gminy na lata 2007-2013 oraz Lokalny Program Rewitalizacji na lata 2010-2013.
Stadion zajmuje obszar 16 hektarów, a jego historia czyni go jednym z najstarszych obiektów sportowych w Europie Środkowej. Przed wiosną 2013 roku, na terenie stadionu, znajdował się majestatyczny dąb szypułkowy, który miał obwód 350 cm i wysokość 15 m. Rośnie on tu od wielu lat, jeszcze zanim powstał stadion, znany był pod nazwą „dąb Victora von Podbielskiego”. Niestety, ten pomnik przyrody został usunięty, co zmieniło krajobraz obiektu.
Na stadionie swoje treningi prowadzą zawodnicy Miejskiego Klubu Sportowego Polonia Słubice, jak również utalentowane osoby z klubu lekkoatletycznego LKS Lubusz Słubice. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje Paweł Czapiewski, medalista mistrzostw świata oraz halowy mistrz Europy, który z powodzeniem reprezentuje nasze miasto na arenie krajowej i międzynarodowej.
Położenie
Obiekt sportowy zlokalizowany jest przy ulicy Sportowej w Słubicach, okolica ta znajduje się w południowej części miasta. Stadion jest otoczony przez różnorodne atrakcje. Od strony południowej, wschodniej oraz zachodniej otacza go Park Rozrywki i Rekreacji, który przyciąga licznych odwiedzających. W pobliżu można również znaleźć cmentarz komunalny, który stanowi istotny punkt w tej okolicy.
W północnej części stadionu usytuowany jest zespół czterech boisk do piłki nożnej, które są udostępnione dla miłośników tego sportu. Warto dodać, że w sąsiedztwie boisk znajduje się parking, co ułatwia dostęp do obiektu sportowego.
Niedaleko stadionu, na zachód, przebiega ulica 1 Maja, która jest ważnym elementem komunikacyjnym, będąc częścią drogi krajowej nr 29. Ten strategiczny układ drogowy zapewnia dogodny dojazd do stadionu i zachęca do aktywnego spędzania czasu w tej atrakcyjnej lokalizacji.
Podległość organizacyjna stadionu
Historia podległości organizacyjnej stadionu w Słubicach sięga początków XX wieku, kiedy to w latach 1927-1945 obiekt był częścią administracji miasta Frankfurt nad Odrą. Po zakończeniu II wojny światowej, zaczęły się zmiany, które z czasem doprowadziły do znacznej reorganizacji zarządzania.
W 1966 roku powstał Powiatowy Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki w Słubicach, który przejął organizację działalności sportowej. Następnie, kolejne istotne zmiany miały miejsce w formie powołania Powiatowego Ośrodka Sportu, Turystyki i Wypoczynku w Słubicach, a także Lubuskiego Ośrodka Sportu, Turystyki i Wypoczynku.
W okresie 1974-1975, zarząd stadionu znalazł się pod opieką Lubuskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Turystycznej „Lubtour” z siedzibą w Zielonej Górze. Z kolei lata 1976-1978 to czas, kiedy Gorzowskie Przedsiębiorstwo Turystyczne „Warta Tourist” przejęło odpowiedzialność za funkcjonowanie ośrodka. W tym okresie funkcję prezesa sprawował Marian Wojewódzki.
W latach 1978-2012, stadion znajdował się pod zarządem Ośrodka Sportu i Rekreacji w Słubicach. W tym czasie na czoło wysuwali się różni dyrektorzy, w tym Romuald Kaznocha (1978-1981), Edward Chiliński, a później Mirosław Wrzesiński (2003-2008) oraz Ryszard Chustecki (2008-2012).
Od marca 2012 roku, stadion przeszedł pod zarząd Słubickiego Ośrodka Sportu i Rekreacji Sp. z o.o. w Słubicach, znanego powszechnie jako SOSiR. Wówczas prezesem został Zbigniew Sawicki, który pełnił swoją funkcję aż do 2020 roku. Obecnie, od września 2020 roku, stanowisko prezesa zajmuje Krzysztof Murdza.
Historia
Historia budowy Ostmarkstadionu w Słubicach, na terenie prawobrzeżnej części Frankfurtu, sięga lat 1914-1927. Prace nad tą strukturą były głównie realizowane przez jeńców armii rosyjskiej, którzy zostali wzięci do niewoli podczas I wojny światowej. Warto podkreślić, że przed rozpoczęciem budowy w tym miejscu znajdowała się żwirownia. Projektant tego monumentalnego obiektu, Otto Morgenschweis, na etapie tworzenia wzorował się na planie Stadionu Niemieckiego (Deutsches Stadion) w Berlinie, który był czynny w latach 1913-1934. W inspiracji uwzględnił również arkadowy budynek nieistniejącego amfiteatru w Akwizgranie.
W dniach 14-22 czerwca 1924 roku na pobliskich polach, które obecnie funkcjonują jako boiska boczne, odbyły się Targi Rzemieślniczo-Rolnicze Marchii Wschodniej (Ostmarkschau für Gewerbe und Landwirtschaft, OGELA). To wydarzenie przyciągnęło około 100 tysięcy uczestników. W 1927 roku do stadionu przedłużono linię tramwajową „2”, co znacząco wpłynęło na jego dostępność.
Inauguracja kompleksu sportowego miała miejsce 27 maja 1927 roku, co stanowiło istotny moment w historii regionu. Następnie, w dniach 4-7 lipca 1930 roku, stadion gościł 24. Brandenburskie Zawody Gimnastyczne (24. Brandenburgisches Kreisturnfest), podczas których odnotowano prawdopodobnie rekordową frekwencję w historii tego obiektu.
22 kwietnia 1932 roku na specjalnym podeście usytuowanym na płycie głównej stadionu przemawiał Adolf Hitler, co miało miejsce krótko po jego przegranych wyborach prezydenckich, lecz jeszcze przed objęciem przez niego władzy kanclerskiej. W czerwcu 1933 roku stadion był miejscem wiecu oddziałów szturmowych lokalnej NSDAP – Sturmabteilung (SA), co dowodzi jego znaczenia w kontekście politycznym tamtego okresu.
Współczesność
W maju 1945 roku stadion oraz prawobrzeżna część Frankfurtu nad Odrą, znana jako Dammvorstadt, zostały włączone w granice Polski, stając się częścią nowo utworzonego miasta Słubice. Był to moment, który znacząco wpłynął na przyszłość obiektu sportowego.
Rok 1995 to przełomowy czas, gdy po raz pierwszy w historii na stadionie swoje mecze zagrały drużyny w ramach centralnych rozgrywek Pucharu Polski. Wówczas Polonia Słubice, inaugurując sezon, zdobyła punkty walkowerem, gdy przeciwnik, Lechia Zielona Góra, nie dotarł na mecz. Tego dnia stadion zarejestrował prawdopodobnie rekordową frekwencję dla powojennego okresu, z liczbą widzów sięgającą około 5000.
Dwa lata później, w 1996, stadion po raz pierwszy gościł mecze na szczeblu centralnym w polskim futbolu. Wynik awansu Polonii Słubice sprawił, że obiekt był miejscem rozgrywek III ligi, które odbywały się tu w latach 1996-2000 oraz później w latach 2003-2010, przy czym od 2008 roku rozgrywki obejmowały także II ligę. Taki rozwój wydarzeń potwierdził znaczenie stadionu w lokalnych rozgrywkach piłkarskich.
W 2003 roku stadion OSiR w Słubicach przeszedł kompleksowy remont, co poprawiło jego standard i funkcjonalność. Już w 2006 roku miało miejsce ważne wydarzenie: III Wojewódzkie Młodzieżowe Zawody Sportowo-Pożarnicze, w których uczestniczyło 21 drużyn chłopców oraz 20 drużyn dziewcząt, łącznie 41 drużyn Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych.
Rok 2007 był również obfity w wydarzenia. 26 maja odbył się „Kwietny Bieg” na cześć pierwszej wizyty Papieża Jana Pawła II w Polsce, a 10 czerwca zorganizowano festyn rowerowy jako część projektu „Górzyca – Kłopot. Transgraniczny szlak rowerowy Odra – Nysa”. Ponadto, 17 czerwca stadion gościł finałowy mecz Pucharu Polski na poziomie Lubuskiego Związku Piłki Nożnej pomiędzy Stilonem Gorzów a Lechią Zieloną Góra, który zakończył się zwycięstwem Lechii 2:0, przy frekwencji wynoszącej około 500 widzów.
Na stadionie miały miejsce również inne ważne zawody, takie jak Mały Memoriał Janusza Kusocińskiego, który odbył się w dniach 29-30 września 2007 roku oraz mecz towarzyski Polska U-16 z Danią U-16, rozegrany 16 października 2008 roku, w którym to reprezentacja Polski zwyciężyła 3:1.
W 2009 roku zrealizowano modernizację jednego z boisk treningowych, wyposażając je w sztuczną murawę, 4-masztowe oświetlenie oraz trybunę mieszczącą 336 widzów. Nieco później, wiosną 2011 roku, w ramach oficjalnego nakazu rozbiórki, usunięto kładkę, która przez lata łączyła boiska boczne z płytą główną stadionu. Niestety, kładka pozostawała zaniedbana, a ostatnia konserwacja miała miejsce około 1986 roku.
30 czerwca 2011 roku, Rada Miejska w Słubicach podjęła decyzję o przekształceniu Ośrodka Sportu i Rekreacji w Słubicki Ośrodek Sportu i Rekreacji Sp. z o.o., co pozwoliło na uzyskanie osobowości prawnej i samodzielności budżetowej. W grudniu tego samego roku zawieszono tablicę upamiętniającą historyczną kładkę, której inauguracja miała miejsce w 1922 roku.
W marcu 2012 roku Ośrodek Sportu i Rekreacji (OSiR) w Słubicach został przekształcony w Słubicki Ośrodek Sportu i Rekreacji Sp. z o.o. (SOSiR), co pozwoliło na dalszy rozwój i modernizację obiektu. 27 czerwca 2013 roku zaszła fuzja SOSiR z Słubickim Centrum Wspierania Inwestycji Sp. z o.o. (SCWI), co otworzyło nowe możliwości dla lokalnego sportu.
Pamięć i ochrona prawna
W latach 2012-2013 miało miejsce ważne wydarzenie związane z historią stadionu w Słubicach. Od kwietnia do czerwca 2012 roku odbyło się seminarium naukowe na temat historii tego obiektu, organizowane przez Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Wspierane było ono przez Deutsches Kulturforum östliches Europa e.V., który ma swoją siedzibę w Poczdamie.
W czerwcu 2012 przy bocznym wejściu stadionu, od strony Hotelu Sportowego, zainstalowano dwujęzyczną tablicę informacyjną na temat jego historii. Fundatorem tej inicjatywy została gmina Słubice. Od tego momentu zaczęto bardziej angażować się w zachowanie pamięci o tym miejscu.
W marcu 2013 lokalni entuzjaści historii wystąpili z wnioskiem do konserwatora zabytków o wpisanie stadionu SOSiR w Słubicach do rejestru zabytków województwa lubuskiego. Postępowanie w tej sprawie zostało wszczęte z urzędu przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze 25 czerwca 2013 roku. Wizja lokalna odbyła się 9 lipca tego samego roku, w której uczestniczyli wszyscy zainteresowani.
W październiku 2013 roku, prof. UKSW dr hab. Jakub Lewicki sporządził specjalistyczną opinię, w której zalecał szeroką ochronę prawną całego kompleksu stadionowego. Zasugerował, że jego projekt autorstwa Otto Morgenschweisa stanowi autonomiczną jedność o ponadlokalnych wartościach zabytkowych, zarówno historycznych, naukowych, jak i architektonicznych.
Opinię prof. Lewickiego podzielili także inni specjaliści, w tym prof. Agnieszka Zabłocka-Kos z Uniwersytetu Wrocławskiego, Stowarzyszenie Lubuski Krajobraz Kulturowy oraz Fundacja „Dla Dziedzictwa” w Opolu. Podczas publicznej debaty, która miała miejsce 11 grudnia 2013 roku, Lubuska Konserwator Zabytków, dr Barbara Bielinis-Kopeć, rozwiała obawy lokalnego środowiska sportowego dotyczące możliwości, że wpis do rejestru mógłby negatywnie wpłynąć na rozwój ośrodka sportowego lub zablokować nowe inwestycje.
Ostatecznie stadion został wpisany do rejestru zabytków województwa lubuskiego 16 czerwca 2014 roku pod numerem L-654/A, co stanowi istotny krok w kierunku jego ochrony dla przyszłych pokoleń.
Inne obiekty
W otoczeniu stadionu znajdują się również inne obiekty, które stanowią uzupełnienie oferty sportowo-rekreacyjnej Słubic. Oto lista dostępnych atrakcji:
- hotel „Sportowy”,
- całoroczny camping,
- kompleks gastronomiczny,
- zespół otwartych basenów,
- cztery boiska treningowe do piłki nożnej,
- dwa korty tenisowe z mineralną nawierzchnią,
- nowoczesna sala gimnastyczna z siłownią i sauną,
- centrum odnowy biologicznej oraz strzelnica sportowo-kulowa,
- hala sportowa zlokalizowana przy ul. Piłsudskiego.
Mecze reprezentacji Polski
Stadion SOSiR w Słubicach ma długą historię związana z meczami reprezentacji Polski, które odbywały się na tym obiekcie. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje dotyczące wybranych spotkań, które miały miejsce na tym stadionie.
Typ spotkania | Data | Przeciwnik | Frekwencja | Rezultat | Strzelcy dla Polski |
---|---|---|---|---|---|
Turniej czterech państw U-18 | 14 lipca 1980, 17:30 | Norwegia | 030000 5000 | 1:0 (0:0) | Dariusz Dziekanowski |
Mecz towarzyski U-16 | 1 kwietnia 2004, 15:00 | Szwajcaria | 030000 1500 | 1:1 (0:1) | Tomasz Cywka |
Mecz towarzyski U-16 | 16 października 2008, 12:00 | Dania | 030000 1500 | 3:1 (2:0) | Mateusz Lewandowski, Arkadiusz Serafin, Mateusz Krawiec |
Mecz towarzyski U-15 | 13 maja 2010, 17:00 | Niemcy | 030000 1000 | 3:2 (1:0) | Mariusz Stępiński, Adrian Cierpiela, Karol Żwir |
Mecz towarzyski U-15 kobiet | 22 czerwca 2011, 11:00 | Niemcy | 030000 200 | 1:4 (0:2) | Dżesika Jaszek |
Przypisy
- 90minut.pl MKS Polonia Słubice. [dostęp 20.07.2024 r.]
- Mapa Miasta, „slubice.pl”, 2023 [dostęp 01.03.2023 r.]
- Stadion SOSiR. Jak żaden inny w Polsce zasługuje na wpis do rejestru zabytków [online], Słubice24.pl [dostęp 25.02.2021 r.]
- Zabytkowa architektura stadionu w Słubicach w analizie Adriana Mermera [online], Słubice24.pl [dostęp 25.02.2021 r.]
- Lokalnym mitem jest odbycie tu kilku konkurencji w ramach Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936, jednak nie odpowiada to prawdzie i nie ma na to żadnych obiektywnych dowodów.
- Prof. Jakub Lewicki o wyjątkowych wartościach stadionu w Słubicach (07.11.2013 r.)
- PowiatSlubicki.pl – Aktualności Powiat Słubicki
- Gazeta Lubuska: Turniej czterech państw rozpoczęły zwycięstwa piłkarzy Polski i Danii. 15.07.1980 r. [dostęp 25.07.2022 r.]
- Slubice24.pl: Fotorelacja ze spotkania Polska-Niemcy. 22.06.2011 r. [dostęp 25.07.2022 r.]
- polonia.slubice.pl: Remis Polski.. 01.04.2004 r. [dostęp 25.07.2022 r.]
- polonia.slubice.pl: Zwycięstwo z Niemcami !!!. 13.05.2010 r. [dostęp 25.07.2022 r.]
- 90minut.pl: U-15: Polska 3-2 Niemcy. 13.05.2010 r. [dostęp 25.07.2022 r.]
- Slubice24.pl: Pewne zwycięstwo reprezentacji Polski nad Danią. 16.10.2008 r. [dostęp 25.07.2022 r.]
- Stadion w Słubicach znalazł opiekuna, „Gazeta Zielonogórska”, 08.06.1966 r. [dostęp 21.10.2022 r.]
- Strategia Rozwoju Gminy Słubice na lata 2007-2013. [dostęp 15.02.2010 r.]
- SOSiR w Słubicach – informacje o bazie sportowej i zapleczu. [dostęp 01.04.2013 r.]
- gazetalubuska.pl: Broni kładki. To słubicki zabytek! [dostęp 26.11.2017 r.]
- polonia.slubice.pl: Stadion. [dostęp 02.12.2014 r.]
- gorzow24.pl: Finał Lubuskiego Pucharu Polski. [dostęp 02.12.2014 r.]
- home.arcor.de: Frankfurt-Dammvorstadt (Słubice). (niem.)
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Polonia Słubice | Linia autobusowa nr 983 w Słubicach i Frankfurcie nad Odrą | Kino Piast w Słubicach | Słubice (przystanek kolejowy) | Willa Księcia Leopolda w Słubicach | Katolickie Centrum Studenckie w Słubicach | Jedynka w Słubicach | Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowe „Transhand”Oceń: Stadion SOSiR w Słubicach